Osmanlı Mektep Sisteminde İslam Anlayışı
Disiplinlerarası ve Tematik İslam Tarihi Seminerlerinin on birincisi Karadeniz Teknik Üniversitesi İlahiyat Fakültesi İslam Tarihi Ana Bilim Dalı Araştırma Görevlisi Mahmut Dilbaz’ın “Osmanlı Mektep Sisteminde İslam Anlayışı” sunumu ile 17 Mayıs Çarşamba saat 17.00’da gerçekleşmiştir. Sayın Dilbaz, doktora tez çalışması olarak vücuda getirdiği bu çalışmasında konunun belirlenmesinden planlama, araştırma ve yazma aşamasına kadar pek çok hususu dinleyicilerle paylaşmıştır. Araştırmasını yaparken karşılaştığı zorluklar ve bunların aşılmasına ilişkin tecrübelerini aktaran Hocamız, araştırmasının ana kaynakları ve tezinin içeriği ile ilgili bilgiler vermiştir. II. Abdülhamid dönemine odaklanan Dilbaz, bu dönemdeki kurumsal anlamdaki mektep sistemini, müfredattaki ders kitaplarını ve dinî yayıncılığı İslam anlayışı çerçevesinde incelemiştir. Kendisi Mektep sisteminin amaç ve gelişim itibariyle medresenin karşısında tasarlanan bir yapı olduğu için laik bir eğitim müfredatı arz ettiğini belirtmiştir. Ancak II. Abdülhamid döneminde önceki dönemlerden farklı olarak yaygınlaşan İslamcılık siyaseti mekteplerin misyonunu siyasi merkezin belirlediği İslam anlayışına doğru evirmiştir. Ulema ve müfredat düzenlemelerinin de bu anlayışa göre yapıldığını söyleyen Hocamız, özellikle ders kitapları incelendiğinde bunların Modern İslam anlayışına geçişin önemli bir aşamasını teşkil ettiğini ifade etmiştir. Çalışmasındaki nihai amacın II. Abdülhamid dönemi mektep sisteminde savunulan İslam anlayışının Modern İslam yorumu çerçevesinde değerlendirilip değerlendirilemeyeceğini irdelemek olduğunu belirterek sunumunu sonlandırmıştır.
